Saborna crkva

Saborna crkva u Beogradu predstavlja nepokretno kulturno dobro i od 1979. godine ima status spomenika kulture od izuzetnog značaja. Izgrađena je na mestu nekadašnje stare crkve posvećene Svetom Arhanđelu Mihailu. Simbol istorijske kulturne baštine još od prve polovine 19. veka predstavlja crkveni, upravni i kulturni centar srpskog Beograda. Smatra se da je upravo ova crkva imala veliku ulogu u periodu oslobađanja prestonice od viševekovnog turskog ropstva.

Dokumenta u kojima se spominje datiraju još iz 1717. godine kada je Austrija vladala Beogradom. Tokom austrijsko-turskih nemira, crkva je pretrpela potpuno oštećenje i 1763. godine je doneta odluka da se sruši do temelja. Mitropolit Mojsije Petrović je pokrenuo izgradnju sa novim ikonostasom. Nažalost, izgorela je u požaru 1798. godine. Do 1813. godine je bila otvorena kada su je Turci ponovo oskrnavili i opljačkali. Nakon Drugog svetskog rata crkva se adaptira i prepravlja.

Dugo se polemisalo o tome ko je arhitektonski autor crkve, međutim, sačuvana dokumenta nesumnjivo govore da su je gradili majstori iz Pančeva, a po projektu Fridriha Adama Kverfelda. Ikone na ikonostasu, pevnicama, tronovima, predikaonici i na zidovima je naslikao Dimitrije Avramović, predvodnik srpskih slikara, dok je ikonostas delo vajara Dimitrija Petrovića.

Saborna crkva je druga najstarija crkva u Beogradu i pripada najvećim crkvenim građevinama izgrađenim u Kneževini Srbiji. Osim slikarskih dela neprocenjive vrednosti i impozantnog ikonostasa, ovde se nalazi unikatna riznica predmeta primenjene umetnosti poput zlatarskih i drugih dela koje predstavljaju kulturno nasleće od velikog istorijskog značaja. Prvo beogradsko pevačko društvo je osnovano 1853. godine, pri Sabornoj crkvi i aktivno je i dan danas. Ovim crkvenim horom su dirigovali najznačajniji kompozitori srpske muzike kao što je Stevan Mokranjac, Josif Marinković, Kornelije Stanković i drugi.